มีความจริงสำคัญอย่างหนึ่ง ที่ผมคิดว่า จะค่อยๆเป็นที่ตระหนักแก่คนเสื้อแดงคือ ผู้เสียชีวิตในเดือนเมษา-พฤษภาปีกลาย จะมี"อนาคต"เหมือนผู้เสียชีวิตเมื่อ 14 ตุลา, 6 ตุลา, 17 พฤษภา : จะไม่มีใครได้รับการลงโทษจากการเสียชีวิตนั้น
ผมคิดว่า ค่อนข้างแน่นอนว่า คดีที่ icc ไม่สามารถจะบรรลุผลได้ (ผมเห็นเช่นนี้มาแต่ไหนแต่ไร แต่ไม่อยากพูดไปมาก เพราะเห็นว่า เพื่อนๆหลายคนให้ความสำคัญ .. แต่ไหนแต่ไร ผมมองว่า เรื่องอะไรที่เกี่ยวกับองค์กรระหว่างประเทศนั้น เป็นเรื่องที่ขึั้นกับการเมืองระหว่างประเทศ นั่นคือ ขึ้นกับประเทศมหาอำนาจว่าจะมีท่าทีอย่างไร ซึีงในกรณีไทย ไม่มีมหาอำนาจประเทศใด มีท่าทีให้ความสำคัญ)
ดังนั้น ก็เหลือเฉพาะในประเทศ . . .
กรณี "ระบบยุติธรรม" ของไทยนั้น ยกเว้นแต่จะเกิดการเปลี่ยนในระดับ "โครงสร้าง" อย่างชนิด "ถึงราก" (radical structural change) โอกาสที่ "ระบบยุติธรรม" ของไทย จะดำเนินการในทางที่ลงโทษกรณีเช่นนี้ เรียกได้ว่า ไม่มีเลย (ไม่งั้น แม้แต่ 17 พฤษภา ที่เกิดในยุคที่ "พัฒนา" ไปมากแล้ว คงไม่เป็นอย่างทีเห็น)
ในทางกลับกัน แกนนำเสื้อแดงเอง แม้ขณะนี้ มีแนวโน้มที่จะได้รับการผ่อนปรน ในแง่ประกันตัวออกมา แต่ก็มีคดีติดตัวคดีลักษณะนี้ - อันนี้ ไม่ใช่เป็นเรื่องน่ายินดีอะไรมาก - แทบจะไม่มีทางดำเนินถึงที่สุดได้ (จะต้องใช้พยานกี่ร้อยคน ในแต่ละฝ่าย? จะต้องใช้เวลาในการพิจารณาคดีกี่ปี ทั้ง 3 ศาล? ฯลฯ) ... โอกาสที่จะเกิดขึ้นมากคือ ในที่สุด จะมีการ "นิรโทษกรรม" ...
และการ "นิรโทษกรรม" ต่อ แกนนำเสื้อแดง จะไมใช่การ "นิรโทษกรรม" แก่เสื้อแดงเท่านั้น จะเป็นเหมือน กรณี 6 ตุลา (ที่ผมมีประสบการณ์โดยตรง) คือ จะ "นิรโทษกรรม" ทุกคนที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ เมษา-พฤษภา
ซึ่งก็จะเหมือนกรณี 6 ตุลา ที่ภาพที่ออกมาทั่วไป คือการ นิรโทษกรรม ปล่อยผมและเพื่อนออกมา แต่จริงๆ กฎหมายนิรโทษกรรมนั้น เป็นการนิรโทษ ผู้ที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์นั้นทั้งหมด หมายความว่า บรรดาคนที่บุกเข้าไปฆ่าคน ข่มขืน เผา แขวนคอ คน ในเช้าวันนั้น ทุกคน ล้วนได้รับการ "นิรโทษกรรม" หมด ไม่ต้องพูดถึงบรรดาคนที่เป็นผู้อยู่ "เบื้องหลัง" เหตุการณ์ฆ่าหมู่ครั้งนั้น
อันที่จริง สถานการณ์ "ปรองดอง" ในขณะนี้ มีส่วนชวนให้คิดถึงสถานการณ์หลังกรณี 6 ตุลา ไม่น้อย หลังจากความตึงเครียดรุนแรง ในช่วงรัฐบาลธานินทร์ ทีนักศึกษาหนีเข้าป่า และคิดกันว่า จะต่อสู้จนกว่าจะได้รับชัยชนะในขั้นสุดท้าย แต่หลังจากมีนิรโทษกรรมผมกับเพื่อนในปลายปี 2521 มีคำสั่ง 66/23 ในต้นปี 2523 และมีปัญหาภายในขบวนปฏิวัติเอง .. นักศึกษาก็ทะยอยกันกลับออกมา และเสมือนได้รับ "นิรโทษกรรม" จากการคุ้มครองของ 66/23 หลังจากนั้นไม่นาน ขบวนปฏิวัติทั้งขบวนก็พังครืนลง
แน่นอน คนที่ตายในกรณี 6 ตุลา ก็ไม่่มีใครต้องรับผิดชอบมาจนทุกวันนี้
(กรณี 17 พฤษภา มีความแตกต่าง และไม่มีลักษณะ "ดราม่า" เท่านี้ แต่ผลที่ลงเอยก็เหมือนกัน และในเวลาอันรวดเร็วกว่าด้วย)
..............
"ภาพ" (scenario) ที่ผมบรรยายข้างต้นนี้ จะต่างออกไปไหม ถ้า - โดย "ปาฐิหาริย์" บางอย่าง - พรรคเพื่อไทย ได้จัดตั้งรัฐบาล?
ผมไม่คิดว่าต่าง
ขอให้ลองคิดดู ถ้าสมมุติพรรคเพื่อไทย ได้เป็นรัฐบาล ในด้านความช่วยเหลือ แกนนำ ที่ยังมีคดีติดตัว วิธีที่จะทำได้มากที่สุดคืออะไร?
"นิรโทษกรรม"
แต่การนิรโทษกรรม เฉพาะแกนนำเสื้อแดง เป็นเรื่องที่แทบจะคิดไม่ได้ (unthinkable) คือ ถ้าจะนิรโทษกรรม ก็คงต้องนิรโทษกรรมไปพร้อมกันทีเดียวหมดทุกฝ่าย
หรือต่อให้ รัฐบาลเพื่อไทย ผลักดันให้ นิรโทษกรรม เฉพาะเสื้อแดงได้จริงๆ แล้วหาทางดำเนินคดีกับผู้มีอำนาจในเดือนเมษา-พฤษภา (อภิสิทธิ์, สุเทพ, อนุพงศ์ ฯลฯ) ตราบเท่าที่ "ระบบยุติธรรม" เป็นอย่างทีกล่าวถึงข้างต้น ก็เป็นไปไม่ได้อยู่นั่นเอง ที่จะสามารถดำเนินคดี กับใครก็ตาม ในกรณีผู้เสียชีวิต เดือนเมษา-พฤษภา ได้
............
แน่นอน มี "ปม" หรือ "กุญแจ" สำคัญ อยู่ประเด็นหนึ่ง
นั่นคือ การจะหลีกเลี่ยง "อนาคต" เช่นที่ว่าข้างบนนี้ได้ ก็จะต้องมีการ "เปลี่ยนแปลงระดับโครงสร้างอย่างถึงราก" (radical structural change) ไม่เพียงแต่ "ระบบยุติธรรม" เท่านั้น (เพราะระบบยุติธรรม ไม่สามารถเปลี่ยนในระดับนี้ โดดๆ ได้)
ปัญหาคือ : นปช. - เพื่อไทย มี นโยบาย หรือ แนวทาง สำหรับการ "เปลี่ยนแปลงระดับโครงสร้างอย่างถึงราก" เช่นนี้อยู่หรือไม่์?
